Over mazout
Wat is mazout?
Mazout ,officieel gasolie-verwarming genaamd maar in de volksmond vaak stookolie of huisbrandolie, is een fossiele brandstof op basis van ruwe aardolie.
Ruwe aardolie kan op zich niet gebruikt worden als verwarmingsbron. Daarvoor is raffinage nodig, een complexe werkwijze van distillatie en andere processen. Het resultaat zijn producten zoals aardgas, kerosine, benzine, diesel, oplosmiddelen zoals whitespirit, bitumen, was en mazout.
De moleculaire samenstelling van mazout kan lichtjes variëren naargelang de herkomst van aardolie. Mazout bestaat gemiddeld uit:
- 86 % koolstof
- 13 % waterstof
- zwaveldeeltjes
- stikstof
- en sporen van zuurstof
Mazout heeft als product een eigen wettelijke norm in België (NBN-norm). Naast de wettelijke vereisten wat betreft de samenstelling zijn er nog andere verplichtingen zoals de kleur en de merkstof voor fiscale doeleinden. Mazout ziet eruit als een rode vloeistof. Voor kwisliefhebbers: aan een temperatuur van 15°C schommelt de dichtheid van stookolie tussen 830 en 870 kg/m³.
Wat is het verschil tussen gasolie-verwarming en gasolie-diesel (verwarmingstoepassingen)?
Er bestaan verschillende types mazout op de Belgische markt:
- Gasolie-verwarming wordt vaak gewoon klassieke of normale mazout genoemd. Het is huisbrandolie met een laag zwavelgehalte – 50 ppm (deeltjes per miljoen of mg per kg). De officiële benaming voor de Belgische norm (NBN T 52-716) is ‘huisbrandolie type B’. Dit type mazout kan gebruikt worden in alle ketels.
- Gasolie-Diesel (verwarmingsdoeleinden) voorheen gasolie verwarming extra genoemd. Dit is huisbrandolie met een zeer laag zwavelgehalte – 10 ppm. De officiële benaming voor de Belgische norm (NBN T 52-716) is ‘huisbrandolie type A’. Dit type mazout bevat haast geen zwavel, waardoor er bij verbranding nauwelijks zwaveldioxide (SO2) vrijkomt. Dit type mazout kan ook gebruikt worden in alle ketels. Lees ook: artikel over de voordelen van een lager zwavelgehalte in mazout.
- Mazout met additieven: de afgelopen jaren hebben de grote merken sterk op technologische innovatie ingezet. Door middel van additieven willen ze bepaalde eigenschappen van mazout optimaliseren.
Voornaamste voordelen van mazout met additieven:
- Betere verbranding (betere verpulvering waardoor het verwarmingslichaam minder snel vuil wordt, lager verbruik en lagere uitstoot)
- Minder geurhinder bij levering van het product
- Actieve bescherming van de verwarmingsinstallatie door het gebruik van corrosiewerende elementen die de voorraadtank en de toevoerleidingen beschermen
- Stabielere voorraad dankzij betere resistentie tegen lage temperaturen, tegen veroudering van het product of tegen de vorming van een emulsie in contact met water
Evolutie zwavelgehalte in mazout
Het zwavelgehalte van mazout is de afgelopen jaren spectaculair gedaald dankzij technologische innovatie.
Wist u dat het zwavelgehalte in mazout in 50 jaar tijd gedaald is met 99,3 %?
Is mazout ontvlambaar?
Niet onder 55°C!
Wanneer brandstoffen verwarmd worden, komen er dampen vrij. Vanaf een bepaalde temperatuur vormen die bij contact met de lucht een gasmengsel dat ontvlambaar is in de buurt van vuur. Voor mazout bevindt dit punt zich tussen 55 en 120°C. Dit noemen we het vlampunt.
Mazout is dus een stabiel product zonder risico.
De aardolievoorraden
De olievoorraden zijn helemaal nog niet uitgeput. Meer nog, de ramingen worden telkens weer naar boven bijgesteld. Er worden namelijk regelmatig nieuwe olievelden ontdekt en nieuwe exploitatietechnieken. De wereldolievoorraad bedroeg in 2015 wel 239 miljard ton. Ruim voldoende dus voor meerdere generaties. De rol van mazout is nog lang niet uitgespeeld: meer dan ooit is mazout een brandstof voor de toekomst.
Wat is de calorische waarde van mazout (en van andere energieën voor verwarming)?
De calorische waarde, ook verbrandingswarmte genoemd, is de energie die vrijkomt in de vorm van warmte (per massa-eenheid). Het is dus de maximale warmte die vrijkomt per liter, kilo of Nm³ brandstof.
Volgende tabel geeft de calorische waarde weer van de belangrijkste brandstoffen zoals die meestal op de factuur van leveranciers staat:
| Brandstof | Calorische waarde (Hs) per kg, liter of Nm³ |
| Gasolie-verwarming | 10,641 kWh/liter |
| Gasolie-diesel (verwarmingstoepassingen) | 10,648 kWh/liter |
| Propaan | 7,279 kWh/liter |
| Arm aardgas | 9,769 kWh/Nm³ |
| Rijk aardgas | 11,944 kWh/Nm³ |
| Elektriciteit | 1 kWh = 1 kWh |
| Pellets | 5 kWh/kg |
Voor dezelfde hoeveelheid warmte geldt dus:
- 1 liter gasolie-verwarming = 1,46 liter propaan (10,641/7,279)
- 1 liter gasolie-verwarming = 2,12 kg pellets (10,641/5)
- 1 liter gasolie-verwarmng = 10,641 kWh aardgas
Lees ook ons artikel ‘Hoe vergelijk ik de verbruikskosten van verschillende brandstoffen voor mijn verwarming?'
Hoe vergelijk ik de verbruikskosten van verschillende brandstoffen voor mijn verwarming?
De verwarmingskosten berekenen is op zich niet ingewikkeld. Om energiebronnen onderling te kunnen vergelijken, moeten we eerst wel een paar zaken omrekenen.
De grootste moeilijkheid zit hem in het feit dat de brandstofprijzen uitgedrukt worden in verschillende eenheden (liter, kg, kWh), dat de prijzen schommelen en dat een kilo pellets niet zo veel warmte vrijgeeft als een liter mazout. Het internet wemelt trouwens van de foute informatie en de achterhaalde cijfers.
Zo maken we de berekening voor een concreet voorbeeld:
Voorbeeld: Ik verbruik 2000 liter mazout per jaar. Is in mijn geval aardgas financieel interessanter dan mazout?
1. Hou rekening met de calorische waarde van de brandstoffen
Zoals uitgelegd in het artikel ‘Wat is de calorische waarde van mazout (en van de andere brandstoffen)?’, komt bij elke brandstof een andere hoeveelheid warmte vrij. De eerste stap in de berekening is dus een vergelijkbare basis zoeken, door het jaarlijks verbruik te herleiden naar kWh.
Ik weet dat een liter normale mazout 10,641 kWh vrijgeeft (zie tabel in bovengenoemd artikel). Mijn jaarlijks verbruik van 2000 liter mazout komt dus overeen met 21282 kWh (10,641 kWh x 2000 l = 21282 kWh). Om energieprijzen te vergelijken, baseer ik me dus best op een jaarlijks verbruik van 21282 kWh aardgas.
2. Hou rekening met de aankoopprijs van de brandstoffen
Wie zijn jaarlijks verbruik kent, kan dat verbruik vermeningvuldigen met de aankoopprijs.
We nemen een gemiddelde prijs van 0,5 €/l voor mazout en 0,05 €/kWh voor aardgas (prijs kan schommelen naargelang de regio en de abonnementsformule). Dat geeft:
Mazout: 2000 liter x 0,5 €/l = 1000 €
Aardgas: 21282 kWh x 0,05 €/kWh = 1064,1 €
Besluit: de jaarlijkse verbruikskosten voor mazout en aardgas zijn haast identiek. De prijs van mazout of aardgas kan lichtjes dalen of stijgen en de balans doen overhellen naar de ene of andere kant.
Mazout inruilen voor aardgas staat in geen geval synoniem met besparen. Door een stookolieketel te vervangen door een recent model bespaar je evenveel als met een nieuwe aardgasketel!
Wie bepaalt de prijs van mazout?
In België wordt de mazoutprijs geregulariseerd door de regering. Elke werkdag bepaalt de FOD Economie de officiële prijs van aardolieproducten zoals benzine, diesel, mazout en diesel extra. Dat is de maximumprijs waaraan een leverancier een aardolieproduct mag verkopen aan de consument.
De officiële prijs van mazout wisselt volgens verschillende factoren, zoals de waarde van de afgewerkte producten op de internationale markten, de koers van de dollar, de maximale brutomarge van de verdelers en een geheel van taksen, bijdragen en accijnzen die door de overheid worden bepaald.
Deze wetgeving heeft enerzijds tot doel om de bevoorrading van het land en van de consumenten te garanderen en anderzijds om de consument te beschermen tegen grote, plotse prijsschommelingen. Het mechanisme dat de wetgever oprichtte via de ‘Programmaovereenkomst’ streeft dus naar stabielere prijzen.
Met deze formule wordt de officiële prijs van mazout vastgelegd op basis van de gemiddelde prijs voor een ton geraffineerde aardolie in de voorbije twintig dagen. Te sterke prijsschommelingen worden zo afgevlakt.